“मानिसलाई धर्म किन चाहियो ?

सबैभन्दा पहिले तपाईले बुझ्नुपर्छ कि धर्म, आस्था वा सम्प्रदाय वा विचार वा धर्ममा भिन्नता छ। अर्थात् धर्म कुनै एक व्यक्तिले बनाएको आचारसंहिता होइन। धर्म भनेको ‘के गर्नु’ र ‘के नगर्नु’ होइन। पहिले धर्म भनेको के हो, त्यो बुझौँ। लडेको लाई उठाइदिनु, धर्म हो। भोकालाई रोटी दिनु नै धर्म हो। तिर्खालाई पानी दिनु नै धर्म हो। “पछाडी परेकाहरुलाई सँगै आउने अवसर दिनु नै धर्म हो ।”

“जसले अरू मानिसको मात्र होइन, सबै प्राणी, पंक्षी, जीवजन्तुको रक्षा गर्छ, त्यो नै धर्म हो।” “जल र वायुलाई देवता मानेर प्रदूषणबाट जोगाउनु धर्म नै धर्म हो । “र अब अधर्म भनेको के हो, त्यो सम्झौं। अरुलाई धर्म परिवर्तन गराउन बाध्य पार्ने, अरूको चेलीबेटी मा आमा, बहिनी र छोरीको रूप नदेखेर पृथ्वीलाई पारवहन भूमि मान्ने र सातौं स्वर्गको कल्पनामा, अन्य जीवित प्राणीहरूलाई कुनै प्रकारको यातना दिनु नै अधर्म हो। “खुट्टाको धर्म हो शरीरको तौल बोक्ने र चाल प्रदान गर्ने। धर्म एउटा प्राकृतिक प्रक्रिया हो र यो आकाशबाट आएको कुरा होइन।”

साम्प्रदायिक राजनीति गर्नु कहिले धर्म हुन सक्दैन, यदि कोही व्यक्ति अमानवीय कार्य गर्छ भने उसको कुनै धर्म छैन। यस्तो बेला उसलाई सजाय दिनु नै धर्म हो र कोही व्यक्ति ले अपराधी बचाउन खोज्छ भने, सो व्यक्ति कहिले धार्मिक हुन सक्दैन।

जब भगवान श्री कृष्णले गीतामा अर्जुनलाई ज्ञानको व्याख्या गर्नुभयो र अर्जुनले बुझ्न सकेनन्, तब श्रीकृष्णले अर्जुनलाई कर्मयोगको बारेमा बताउनुभयो किनभने कुनै पनि प्राणीको लागि कुनै काम नगरी बाँच्न सम्भव छैन, कुनै कर्म नगरी हामी आफ्नो जीवन लाई अगाडी वढाउन सक्दैनौं।

गीतामा भगवान श्री कृष्णले अर्जुनलाई भनेका छन् कि म अधर्मको समयमा, अधर्मको विनाश गरी, सत्य धर्मको पुनर्स्थापना गर्न आएको छु, धार्मिक कर्मले भ्रष्ट भएको मानव आत्मालाई धर्म र कर्मलाई श्रेष्ठ बनाउन, म स्वयं उपस्थित भएको छु।

धर्म भन्नाले मानिसको आस्था, जसरी व्यक्तिको आस्था, त्यसरी नै उसको आचरण, जसरी व्यक्तिको आचरण हुन्छ, त्यसरी नै उसको कर्म देखिने, चरित्रबाट उसको कर्म प्रस्ट हुन्छ, त्यसैले धर्मबाट विश्वास, विश्वासले आचरणमा डोर्‍याउँछ, व्यवहारले कर्म र कर्मबाट चरित्र देखिन्छ ।

“धार्मिक कर्मले मात्र सधैं न्याय पूरा गर्छ। धर्म अनुसार गरिने कर्मले नै सही दिशा देखाउँछ। कर्म भन्दा ठूलो कुनै धर्म हुँदैन। “यसप्रकार, धर्म मानिसको जीवनको महत्त्वपूर्ण हिस्सा हो जसले उनको आचरण, कर्म, र चरित्र परिभाषित गर्दछ। यसका माध्यमबाट व्यक्तिहरू आफनो मार्गमा बढ्दैछन् र समाजमा न्याय र सामाजिक मूल्यहरूको पालना गर्दछन्।