२१ साउन, सन् १९२८ जुन १४ मा अर्जेन्टिनाको मध्यम वर्गीय परिवारमा जन्मिएका चे ग्वेभाराको नाम अर्नेष्टो ग्वेभारा डे ला सेर्ना हो ।

परिवारमा उनलाई तेते भनेर बोलाइन्थ्यो । पछि उनी आफैंले आफ्नो नाम बदलेर चे राख्नुभएको हो । अर्जेन्टिनी भाषामा चे को अर्थ हाम्रो हो । अर्जेन्टिनामै शिक्षादिक्षा लिएका चेले ग्वाटेमालाबाट क्रान्ति सिकेर मेक्सिकोबाट क्युबा गई क्रान्ति सम्पन्न गरेका थिए ।
दुई वर्षको उमेरमै दमको दीर्घ रोगले छोएको चे अल्टा ग्रेसियाको स्कुले जीवन सकेर १३ वर्षको उमेर मै सन् १९४१ मा डिन फ्युनस स्टेट कलेजमा भर्ना भएका थिए । चार वर्षको कलेज अध्ययन सकेर राजधानी ब्यूनस आयर्सको विश्वविद्यालयमा ६ वर्ष लामो चिकित्सा शास्त्रको पाठ्यक्रमलाई ३ वर्षमै पूरा गरेर चिकित्सक बनेका थिए । परिवारको इन्जिनियर बनाउने चाहनाविपरित चे क्यान्सरबाट आफ्नो हजूरआमाको मृत्यु भएको र आमा क्यान्सरबाट पीडित भएको तथा आफू दम रोगी भएको कारण चिकित्सक बनेका थिए ।

चिकित्सा शास्त्रको अध्ययनकै क्रममा पुरै ल्याटिन अमेरिकाको अधिकांश स्थानमा पुगेका चेलाई उक्त महाद्विपमा व्याप्त गरीबीले क्रान्तिकारी बन्न प्रेरित ग¥यो । गरीबी र आर्थिक विषमताको मुख्य कारण पूँजीवाद, नवउपनिवेशवाद र साम्राज्यवाद नै हो र यसबाट छुटकारा पाउने एकमात्र उपाय क्रान्ति हो भन्ने धारणा बनेका कारण चिकित्सा पेशा छाडेर चे सन् १९५३ मा बोलिभिया पुगेका हुन् । त्यहाँ त्यतिबेला पूँजीवादी सुधारवादी सरकारबाट राष्ट्रको टिन खानीलाई राष्ट्रियकरण गर्ने, जमिनहरु आदिवासी किसानहरुमा वितरण गर्ने जस्ता सुधारवादी कार्यहरु भइरहेका थिए । बोलिभियाले नै चेको जीवनमा क्रान्तिकारिता भर्नेदेखि लिएर जीवनको अन्तिम संघर्ष गर्ने प्रेरणा दिएको बताइन्छ ।

बोलिभियाको क्रान्ति पछि गएर सुधारवादी बाटोतर्फ ढल्किंदै गएपछि चे पेरुको आदीवासी क्षेत्र हुँदै ग्वाटेमाला पुगेका थिए । ग्वाटेमालाबाट मेक्सिको हुँदै क्युबामा पुगेका चे फिडेल क्याष्ट्रोसँग मिलेर त्यहाँको मुक्ति आन्दोलनमा होमिए ।

क्युबामा क्रान्ति सम्पन्न भएपछि त्यहाँको नेसनल बैंकको गर्भनर र त्यसपछि भूमिसुधार मन्त्री बनेका चेको सम्पत्तिको नाममा एकसरो धागो पनि थिएन । सधैं खाकी ड्रेसमै रमाउँदै उनले क्युबाको समाजवादको लागि अन्तर्राष्ट्रिय समर्थन जुटाउन महत्वपूर्ण भुमिका खेले । अन्ततः सन् १९६५ मा मन्त्री पद त्यागेर कंगोतर्फ हुँदै बोलिभिया पुगेका उनी त्यहाँको जनताको मुक्तिका लागि लड्दालड्दै पक्राउ परेका थिए । चेको सन् १९६७ अक्टोबर ९ मा बोलिभियाको एउटा जंगलमा हत्या भयो । हत्यापछि उनको शबलाई गुमनाम बनाइएको थियो । पछि चेको हत्यामा संलग्न रिटायर्ड बोलिभियाली सैनिक जनरल मारियो भर्गासले ठूलो आँटका साथ चेको लास गाडिएको स्थानका बारेमा बताएपछि उनकै सहयोगमा हत्याको ४७ वर्षपछि बल्ल चेको शब सार्वजनिक भएको थियो ।

केही तथ्यहरु :

-चेद्वारा प्रतिपादित गुरिल्ला युद्धको नियमहरु प्रकाशित छ्न ।

-नको ९ महिने ल्याटिन अमेरिकाको यात्रासँग सम्बन्धित मोटर साइकल डायरीको चलचित्र बनेको छ ।

-क्युबाको सान्ता क्लारा शहरको बीचमा चेले बन्दूक उठाएको २३ टन तौलको भव्य शालिक छ । उक्त शालिक सन् १९९७ अक्टोबर १७ मा निर्माण भएको थियो ।

-चेको हत्या भएको दिन अक्टोबर ९ लाई क्युबामा हिरोइक गुरिल्ला डे को नाममा चे स्मृति  दिबस मनाइन्छ